okumali

Üye Girişi

Site İçi Arama

Ziyaretçi İstatistikleri

mod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_counter
mod_vvisit_counterBugün729
mod_vvisit_counterDün527
mod_vvisit_counterBu hafta1902
mod_vvisit_counterBu ay12133
mod_vvisit_counterHepsi1839142

Kimler Sitede

Şu anda 5 ziyaretçi çevrimiçi

Derkenar(13)

Ahlaki ilke ve prensiplerin bütününe gösterilmesi gereken saygı/hürmet ve hassasiyet, (mefhumun muhalifinden hareketle) gayr-ı ahlakiliklerin de bir bütünlük içinde değerlendirilmesini ve ona göre tavır alınmasını tazammun eder. Ahlaka dair bütünlük bilinci zedelendiğinde, bir yanımız bazı söz ve fiillerin subliminal gayr-ı ahlaki mesajlar taşıdığını hissedecek kadar hassaslaşırken, diğer yanımız “apaçık” ahlaksızlıkları görmezden gelebilecek kadar pörsüyebilir. Elbiselerine bulaşan pire kanının abdesti bozup bozmadığını soranlara Hasan-ı Basri’nin verdiği cevap sözünü ettiğimiz bu duruma iyi bir örnektir: “Müslümanların kanının köpek kanı gibi akıtıldığı bir zamanda siz pire kanının hükmünü soruyorsunuz.”

Kendimizi nispet ettiğimiz İslam, hayata/tarihe/bilgiye ve ahlaka tevhidi perspektiften bakmayı öğütler. Hayatı parçalara ayıran ve her parçada ayrı bir değer sistemini ve ahlak öğretisini referans almayı öneren post-modern şirk kültürünü teneffüs ettiğimiz bir vasatta, tevhidi perspektif istisnai bir duruşun mümessili olmayı temin eder. Çok kişilikli/çok kimlikli/şizofrenik bir tutumun, tavrın ve tarzın nesnesi olmayı değil, istikamet üzere sebat ederek tarihin öznesi olmayı salık verir. Lakin üzülerek müşahade ediyoruz ki, post-modern şirk kültürünün ahlak öğretisi, kendisini İslam’a nispet edenler arasında da oldukça revaçta. Bazı ahlaksızlıklara karşı oldukça duyarlı davranırken bazılarını ise ya görmezden geliyor ya da politik-ekonomik-konjonktürel kaygılar nedeniyle sessiz kalmayı tercih ediyor.

 

Bir Devrin Hafızası

Rasim Cinisli’nin “Bir Devrin Hafızası” başlıklı hatıratı yakın tarihe ışık tutması bakımından oldukça önemli tanıklıklar içeriyor. Sağ/milliyetçi/muhafazakar cenahın önde gelen simalarından biri olan Rasim Bey, yaşadıklarını kaleme alarak hem bizlere hem de gelecek kuşaklara önemli bir miras bırakmış oldu. Altıyüz küsür sayfalık hatıratın dikkatimi çeken bazı noktalarını nazar-ı dikkatlerinize arz etmek isterim:

Andre Gide “hatıra yazmak ölümün elinden bir şeyler kurtarmaktır” der. Tarihte ne olup bittiğini sadece tarih kitaplarından okumak bazı hususların anlaşılmasını zorlaştırabilir.Hatıralar, tarih okumalarını sıkıcı olmaktan çıkarır ve ilgili dönemin fotoğrafını daha net çekmemizi sağlar. Yazarla birlikte onun yaşadığı döneme gider ve bir anda kendinizi olayların içinde bulursunuz. Akademik endişe taşımadığı için dili sade, akıcı ve anlaşılırdır. Elbette ki hatıraların da eksik yanları vardır. Örneğin nesnellikten uzaktırlar. Genelde yazanın perspektifi hakimdir. Özeleştiriye pek yer verilmez. Yazan kişinin ideolojik aidiyeti olayları aktarma biçimine sirayet eder. Bu nedenle aynı döneme şahitlik etmiş ve fakat farklı ideolojik aidiyeti olan kişilerin hatıralarını karşılaştırmalı olarak okumak daha faydalı olabilir. Rasim Bey’in hatıralarını da Hasan Cemal, Kemal Yamak ve Süleyman Arslantaş’ın hatıralarıyla birlikte okumak gerekir diye düşünüyorum.

 

Derkenar (10)

Prof.Dr. Ayhan Songar(1926-1997).Psikiyatrist. Cerrahpaşa Psikoloji Ana Bilim Dalı’nın kurucusu. Yaklaşık otuz dört yıl bu kürsünün başkanlığını yapmış. Aydınlar Ocağı’nın mimarlarından…1982-1984 yılları arasında (vekaleten) Ocağın başkanlığını yürütmüş. Merhum Necip Fazıl’ın yakınında bulunmuş, güvenini kazanmış ve hatta iltifatına mazhar olmuş… Sağ/Milliyetçi/muhafazakar çizginin saygın ağabeylerinden biri… Bir dönem Yeşilay’ın başkanlığını da deruhte etmiş. 12 eylül darbe konseyi tarafından TRT yönetimine atanmış. Öldüğünde Taha Akyol “Songar’a Saygı “ başlıklı bir yazı kaleme almış.(https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/taha-akyol/songara-saygi-5392402 )

Ayhan Songar’ın pek bilinmeyen yönüyse onun 12 eylül darbe konseyiyle yaptığı işbirliği… Başında bulunduğu psikoloji kliniğinde, darbecilerin cezaevlerine doldurduğu sağcı ve solcu gençler üzerinde psikolojik ve farmakolojik deneyler yapmış…”Solcu” luğun patolojik bir hal olduğuna dair bilimsel(!) tespitlerde bulunarak, tedavi edilmesi yönünde kanaat serdetmiş. Bu hizmetinde yalnız da değil… Darbeciler tarafında görevlendirilen psikiyatrist Prof. Dr. Turan İtil’le birlikte çalışmış. Turan İtil, Songar’a göre daha az popüler ve fakat darbecilerin nazarında oldukça muteber biri. 1971 de kurduğu Hatice Zahit İtil Vakfı 12 eylül öncesinde de anarşik olayların psiko patolojisi üzerine araştırmalar yapmış… İhtilalden hemen sonra İtil, darbeciler tarafından sağ ve sol ideolojiye mensup gençlerin ruh hallerinin deşifre edilmesi amacıyla görevlendirilmiş. Kurucusu olduğu vakıfta Ayhan Songar’la birlikte çalışmışlar.

 

Derkenar(8)

İnsanın yetkinliğini tabiatla arasına koyduğu mesafenin büyüklüğüne bakarak ölçen modern uygarlık,materyalist yaklaşımı kutsar.Tabiat üzerinde egemenlik tesis etmenin yolu da buradan geçer zaten. Bu egemenlik, ilerleme-büyüme-gelişme sözcüklerinin himmetine sığınılarak meşrulaştırılır. Toplumların/ülkelerin gelişmişliğine dair tespit yapılacağı zaman, onların tabiat üzerinde kurdukları egemenliğin şiddetine bakılır. Hayatiyetini devam ettirebilmesi için tabiata muhtaç olan insan bu şiddetten payına düşeni alır. Demek ki, tabiat üzerinde kurulan tahakküm bizi doğrudan ilgilendiriyor. Havanın, suyun, toprağın temizliği, tabiatın dengesinin korunması esas itibariyle kendimizi ve neslimizi korumakla aynı anlama geliyor. Fakat hepimiz aldığımız eğitim ve içine doğduğumuz kültür itibariyle, Batı Medeniyeti’nin belirleyici ve tayin edici etkisine maruz kaldığımız için, her ne kadar kendimizi İslam’a nispet etsek te, tahakküm üreten materyalist perspektifin girdabından kurtulamıyoruz. Ya da kurtulmak istemiyoruz…Hatta insanın-insana ve evrene/tabiata hakim olma çabasını kutsuyor;tebcil,tasdik ve tebrik ediyoruz.Türkiye özelinde “sağ”ın ve “sol”un tüm fraksiyonları sözünü ettiğim bu materyalist perspektifin kamusal alanda meşruiyet kazanması için çabaladı/çabalıyor.Kendisini solda konumlandıranlar, dinin ilkel/arkaik toplumların vehimlerinin ürünü olduğunu iddia ederek çabalarına meşruiyet kazandırmaya çalıştı. Sağdakiler ise dinin(İslam’ın) doğasının materyalistçe bir hayat tasavvurunu olumladığını zannetti. Kamu bilincini de bu yaklaşımlarına göre örgütlediler. Böylece siyasal tercihte bulunacağımız zaman materyale en fazla yatırım yapacak olanı aradı gözlerimiz. Bilincimiz “projeniz nedir?” sorusunun ehemmiyetine ikna edildiği için çantalarında yol, köprü, baraj, silah, havalimanı, fabrika v.b. “ayartıcı” projelerle karşımıza çıkan politik figürlere kolaylıkla tav olduk. Reylerimizi aldılar ve projelerini gerçekleştirdiler. Biz de alkışladık… Her proje bizi biraz daha tabiattan kopardı,doğayı tahrip etti, insani yanımızı çürüttü, Allah(c.c)’tan uzaklaştırdı ve nihayetinde ruhsuz “syborg” lara dönüştürdü.

 

Derkenar(12)

İnsan(lar)ın düşünce dünyasını, hayat tarzını ve dünya görüşünü etkileme imkanına sahip olmaları bakımından öğretmen,imam ve akademisyen profilinin bir ülke için hayati öneme sahip olduğunu söylemek mümkündür. İlmi/entelektüel bağımsızlığın ve özgün ferdiyet bilincinin inşasına sundukları katkı itibariyle de bu üç meslek erbabının emeği yadsınamaz. Nitelikli bilgiyle temas kurma yeteneği ve bu yeteneğin kazandırdığı eleştirel dikkat ve deruni farkındalık bilinci sayesinde, toplumların tekamülünde oldukça önemli rol oynarlar.Malumdur ki toplum(lar), aydınları/entelektüelleri/münevverleri/alimleri aracılığıyla ya felaha ulaşır ya da delalet üzere kalır. Tarih bu söylediğimize şahittir. Fransız İhtilali, Bolşevik Devrimi, İran İnkılabı, Çin/Japon Modernleşmesi,Cumhuriyet Aydınlanması v.s. bugünden yarına gerçekleşen hadiseler değil, bilakis arkasında yoğun bir aydın/entelektüel katkısı olan hareketlerdir. Bizi yakından ilgilendirmesi hasebiyle Cumhuriyet Aydınlanması, kamusal meşruiyet(rıza) sağlamak ve bu meşruiyeti sürekli kılmak için öğretmen-imam-akademisyen profilinden azami derecede istifade etmiştir. Etmeye de devam ediyor… Bu durum, bu üç meslek erbabının yüklendiği vebalin ağırlığını tahayyül etmemiz için üzerinde hassasiyetle durulmayı hak ediyor. Merhum Nuri Pakdil üç cilt halinde yayınlanan “Biat” isimli kitabının I. ve II. cildinde “1923 bir yabancılaştırma girişimidir” cümlesini birkaç kez kullanır. Biz de şunu ilave edelim: Yabancılaştırma girişimi Cumhuriyetten çok önce başlamıştı zaten. Tanzimat ve Islahat ilk adımlardı. Cumhuriyet, altın vuruşu yaptı. Demek ki, yaklaşık iki asırdır süren bir yabancılaştırma sürecinin bugünkü tanıklarıyız. Bu tespiti klasik döneme methiyeler düzmek, modern tarihi ise yerin dibine sokmak için yapmıyorum. Hiç kuşkusuz her dönemin kendine has sorunlarından bahsedilebilir… Fakat son iki asırda yaşananları öncesine nazaran istisnai kılan, dinin(İslam’ın) ruhuna yabancı olan modern paradigmanın iktisadi-içtimai-siyasi-hukuki vs. her alanda sağladığı hakimiyettir. En sıkıntılı zamanlarda bile referans kaynağı olma özelliğini koruyan İslam, modern dönemde yalnızca manevi bir tatmin vasıtasına indirgenmiştir.

Pekiyi zihinlerimizi kadavralaştıran geleneksel ve modern/post-modern sapkınlıkların etkisinden nasıl kurtulacağız? (Şayet) Halimizden memnun değilsek-ki olmamamız gerekiyor-bir kurtuluş reçetesine ihtiyaç var. Naçizane kanaatim odur ki, kurtuluş, tıpkı yabancılaş(tır)manın kanıksatılması sürecinde olduğu gibi öğretmen-imam-akademisyen işbirliği ve örgütlülüğü sayesinde mümkün. Bu üç güçlü şahsiyet, örgütlü ve sistematik bir çabayla “epistemolojik bağımsızlık savaşını” başlatabilir. Daha doğrusu başlatmalıdır. Çünkü halkın, dişinden tırnağından arttırarak yaptırdığı okullarda okudular ve maaşlarını halkın vergilerinden alıyorlar. Dolayısıyla halka borçlular. Borçlarını ödemenin de bir tek yolu var. Yaklaşık iki asırdır devam eden ve halkımızı zihnen sömürgeleştiren yabancılaştırma sürecinin kamusal alanda sağladığı epistemolojik meşruiyetin temellerini sarsacak inkılabi bir söylemin ve eylemin inşa edilmesi için ceht etmek. Halkımızın gerçek anlamda hürriyeti teneffüs edebilmesi için bu ceht kaçınılmazdır. Ancak çok meşakkatlidir… Fiziksel ve zihinsel konforundan ödün ver(e)meyenler, diline/lisanına titizlik göstermeyenler, sözcüklerin ve kavramların gücüne inanmayanlar, zamanın ruhuna teslim olanlar, sözü ve yazıyı değil “gözü” öne çıkaranlar, risk almaktan imtina edenler, merak etmeyenler, klişelerin iktidarına razı olanlar,hamasi ve popülist söyleme meftun olanlar,nemelazımcılığın ve oportünizmin anaforunda debelenenler,hizip/parti/cemaat/klik/getto/klan çıkarları için hareket edenler,ehven-i şerreyn(kötüler arasından daha az kötü olanı tercih et) klişesine itiraz etmeyenler bu cehte katılamazlar. Camide mevzuata göre din anlatan imam, okulda mevzuata göre eğitim-öğretim yapan öğretmen ve üniversitede mevzuata göre bilim/düşünce üreten akademisyen daha baştan mağluptur. Anarşizme davet değil bu söylediğim. İlmi/entelektüel derinliğin eşlik edeceği hikemi-irfani-edebi ve felsefi bir “esaslı duruş” çağrısı… Bu esaslı duruşun ana istinatgahı ise yüce Kur’an ve şanlı Elçi(s.a.v) olmak zorunda…

 

30/06/2020

Kamil ERGENÇ

Bu e-posta adresini spambotlara karşı korumak için JavaScript desteğini açmalısınız

 

Derkenar(11)

TRT Avaz tarafından yayınlanan İmam Maturidi belgeseli((https://www.youtube.com/watch?v=Yckg2OqKWxo),Müslümanların düşünsel birikiminin ulus-devlet çıkarları için nasıl araçsallaştırıldığını anlamak açısından dikkatle izlenmeyi hak ediyor. Belgesel hakkında naçizane kanaatlerimi nazar-ı dikkatlerinize arz ederim:

1) Maturidi gibi kendi zamanının gerçek anlamda tanığı ve kendisinden sonrakiler için de ilham kaynağı olan bir alimin gündemleştirilmesi ve kamuoyunun dikkatine sunulması önemli bir çabadır. Bu boyutu itibariyle ilgili belgesel çalışmasını tebrik etmek gerekir. Bu kıratta çalışmaların İslam ilim/tefekkür geleneğinin diğer simaları için de yapılması gerekir.

2) Boudrillard “kamera izleyiciye çevrilmiş bir silahtır” der. Bu zaviyeden olmak üzere, kamera aracılığıyla bize ulaşan her bilginin “yorumlanmış bilgi” olduğuna dikkat çekmek isterim. Hele ki bu bilgi devletin kontrolünde olan bir kanaldan ulaşıyorsa, duyargalarımızın daha da açık olması icap eder. Çünkü bütün ulus-devletler gibi Türkiye de (bilgiye istediği biçimi vererek) mevcudiyetini ve meşruiyetini tahkim etmek ister. Bunu yaparken de kafi miktarda çarpıtma yapmak durumundadır. Dolayısıyla teşrih masasına yatıracağımız belgeselin ne söylediği kadar ne söylemediği de önemlidir diye düşünüyorum. Bu bağlamda;

 

Derkenar (9)

İmam Hatip Okulları’nın ve İlahiyat Fakülteleri’nin misyonunu tamamladığını, kurucularına ve bedel ödeyenlerine vefasızlık etmeden ve bu tecrübeyi yabana atmadan, müfredat içeriğini ve metodolojisini ulus-devlet aygıtının değil “Müslüman aklın” belirleyeceği bağımsız ve özgün bir model üzerinde çalışmamız gerektiğini düşünüyor ve düşüncemi şöyle gerekçelendiriyorum:

a)Osmanlı’da ulema devlet yönetiminin bir parçasıydı. İlmiye-seyfiye-kalemiye den müteşekkil devlet yapılanmasında ulemayı Şeyhülislamlık makamı temsil ediyordu ve diğer birimler gibi sultana bağlıydı. Bu bağlılık sultan adına Müslüman ahaliyi kontrol altında tutmayı sağladığı gibi medreseler üzerinde de denetim yetkisi veriyordu. Sultanlık makamı şeriatın izin vermediği durumlarda örfi hukuka müracaat ederek hareket ediyordu. Yani hukuk iki başlıydı. Bu ikili hukuk sistemi Müslüman zihnin bölünmesinin yani tevhidi perspektifin zedelenmesinin sembolü olarak ta okunabilir. İmparatorluk modernleşmeye karar verdiğinde ne tür adımlar atılacağına ağırlıklı olarak seyfiye(ordu) ve kalemiye(bürokrasi/Enderun) karar verdi. Atılan modernleşme adımlarının sosyal hayatta meydana getireceği depremi en iyi sezen ulema oldu çünkü halka en yakın onlardı. Bu nedenle direndi. Ulemanın direnci kimi zaman seyfiyeyi de yanına çekiyordu. Fakat imparatorluğun aklına rehberlik eden kurum Enderundu ve Sultanla yaptığı işbirliği neticesinde hem seyfiyeyi(II. Mahmut aracılığıyla) hem de ulemayı(Tanzimat aracılığıyla) saf dışı bırakmayı başardı. Ulemanın devlete bağımlı olması ciddi bir sorundu. Medrese 16.yüzyılın sonundan itibaren zaaf belirtileri gösteriyordu. Suhte isyanları bunun deliliydi.

 

Şeffaf Evlerde Uzaktan Eğitim

Küresel ölçekte cereyan eden bir salgın nedeniyle bir süredir evlere kapanmış durumdayız. Salgın öncesi yaşadığımız hayatı normal kabul edersek, halihazırda yaşadığımız süreci anormal olarak nitelemek mümkün. Fakat dünyayı sadece kendinden ibaret zannetmeyenler ve bu küçük gezegende ne olup bitiğine biraz olsun kulak kabartanlar zaten salgın öncesinde yaşadıklarımızın da normal şeyler olmadığını tespit etmekte zorlanmayacaklardır. Sürekli büyüme hırsının tabiatta yol açtığı yıkım, teknik ilerlemenin hızına yetişme arzusunun toplumsal dokuda yarattığı tahribat,biyolojik çeşitliliğin canını okuyan sanayileşme, hava-su ve toprakta meydana gelen geri dönüşü belki de yıllar alacak kirlilik,savaşların yol açtığı açlık,susuzluk,hastalık ve katliamlar,yerinden yurdundan edilen milyonlarca insan ve daha nice anormallikler salgın başlamazdan evvel her gün şahit olduğumuz sıradan vakalardı. Salgını bu kadar ürkütücü kılan ise, ayrım yapmadan her birimizi hedef alıyor olması. Bizden uzakta olan anormalliklere izleyici kalarak normalleştiren bencil ve narsist yanımız, söz konusu kendimiz ve yakınlarımız olduğunda, bir anda duyargalarını çalıştırıyor. Çok zor ama umulur ki bu salgın tehdidi sona erdiğinde, bencilliklerinden sıyrılmış bir dünyaya gözlerimizi açalım.