okumali

Site İçi Arama

Ziyaretçi İstatistikleri

mod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_counter
mod_vvisit_counterBugün296
mod_vvisit_counterDün867
mod_vvisit_counterBu hafta2336
mod_vvisit_counterBu ay12567
mod_vvisit_counterHepsi1839576

Öteki Dilde Var Olmak (Arapça Çeviride Eşdeğerlik)

Gazi Üniversitesi Doç. Dr. Mehmet Hakkı Suçin’in Öteki Dilde Var Olmak (Arapça Çeviride Eşdeğerlik) adlı çalışması gözden geçirilerek ve genişletilerek (Say Yayınları, İstanbul 2013, 271 sayfa) çıktı.Eserin daha önceki baskısı Multilingual Yayınları tarafından (İstanbul 2007, 222 s.) olarak yapılmıştı.Öteki Dilde Var Olmak (Arapça Çeviride Eşdeğerlik) Arapça-Türkçe karşılıklı çeviriyi çeviribilim açısından değerlendiren alanında Türkiye’de yayımlanan ilk akademik eser olarak bilinmektedir.Kitapta hem kuramsal hem de uygulamalı çeviribilim konuları iç içe işlenmiştir. Sözcük, eşdizim, deyimler ve atasözleri çevirilerinde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunları aşmak için izlenebilecek çeviri stratejileri çeşitli düzeylerde analiz edilmiştir. Genel anlamda çeviribilim ve özelde Arapça-Türkçe karşılıklı çeviriyle ilgilenen herkes için vazgeçilmez bir başvuru kaynağıdır.

Yazar, kitabında,  Arapça-Türkçe karşılıklı çevirinin çeviribilim açısından değerlendirildiği, alanında tek çalışma olarak duruyor. Tanıtım metninde çalışmanın içeriği ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor.Doç. Dr. Mehmet Hakkı Suçin çalışmasında konu ettiği metinleri çoğunlukla Arapça ve Türkçe olarak ele almış, bazılarında mevcut çevirilerden yararlanırken bazılarını da bizzat çevirmiş. Kitabın giriş bölümünde bir de transkripsiyon sistemi eklemiş. Bu özellik özellikle Arapça bilgileri olmayanlar için çok işe yarar bir tercih olmuş. Arapça metinlerin orijinallerinin de verildiği çalışma kendi alanına değerli bir katkı olarak değerlendirilebilir.Öteki Dilde Var Olmak (Arapça Çeviride Eşdeğerlik) sözcük ve kalıplaşmış ifadeler düzeyinde genelde kaynak dil ile hedef dil arasında, özelde ise Arapça-Türkçe ve Türkçe-Arapça çeviride karşılaşılan eşdeğerlik sorunlarını ve bu sorunları çözmek için çevirmenlerin izledikleri stratejileri ele alan betimsel bir araştırma niteliğindedir.

Dört bölümden oluşan çalışmada:

Birinci Bölümde “Kuramsal Çeviri Yaklaşımları” başlığı altında çeviribilim ve çeviribilim ile ilgili dallar tanıtılmıştır. Ayrıca çeviribilim literatüründe dil, işlev, söylem odaklı yaklaşımlar ve çoğul dizge teorilerinin yanı sıra klasik Arap geleneğinde çeviri yaklaşımları ele alınmıştır.
Çeviri araştırmalarının şekillenmesinde ve çevirinin bağımsız bir disiplin hale gelmesinde büyük katkı sağlayan Roman Jakobson, Eugene Nida, John Catford’ın çeviride eşdeğerlik ile ilgili yaklaşımları bu bölümde ele alınmıştır. Özellikle çeviri uygulamaları alanında önemli çalışmalar yapmış olan Jean-Paul Vinay ve Jean Darbelnet, Juliane House, Peter Newmark, Basil Hatim ve Ian Mason ve Mona Baker’in yaklaşımları da bu bölümde yer almıştır. Burada metindilbilim çalışmalarıyla bilinen Robert-Alain de Beaugrande ve Wolfgang Ulrich Dressler’in eşdeğerlik ile ilgili yaklaşımlarına da yer verilmiştir. Bunun yanısıra birebir/bağımlı çeviri, serbest çeviri, biçim-içerik çerçevesinde yapılan tartışmalar ile betimsel çeviri çalışmalarına ön ayak olan Çoğuldizge Kuramı da kısaca tanıtılmıştır.
İkinci Bölümde, “Sözcük Düzeyinde Çeviri Sorunları” başlığı ile sözcüğün anlam çerçevesi üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda, sözcüksel anlam, semantik alanlar, üstanlamlılık-altanlamlılık ele alınmıştır. Sözcüksel anlam türleri “düz anlam” ve “yan anlam” olmak üzere iki ana grupta incelenmiş, eşanlamlılık, eşadlılık ile tutumsal, duygusal, çağrışımsal, eşdizimsel ve anıştırmalı anlam türleri çeviri sorunları açısından irdelenmiştir.
Arapça’nın stilistik özelliklerinden olan biçimsel ve anlamsal sözcük yinelemesi ile bunların Türkçeye aktarılmasında ortaya çıkan çeviri sorunları ve izlenebilecek stratejiler de İkinci Bölümde yer almıştır. Ayrıca Arapçada eksilti ve eksilti türlerine de yer verilmiş, eksilti işlemiyle ilgili klasik ve modern yaklaşımlara değinilmiş, eksiltili ifadelerin yer aldığı Arapça örneklerin Türkçe ve İngilizce çevirileri verilmiş, böylece eksilti açısından söz konusu diller karşılaştırılmıştır. Kısaltmalar, özel adların hedef dile aktarılması konularına da bu bölümde yer verilmiştir. Diller arası sözcük alışverişinin sonucu olarak anlam kaymasına uğrayan ve bu nedenle çeviride eşdeğerlik sorunlarına yol açan sözcükler, “sahte dostlar” kavramı etrafında irdelenmiş, ayrıca kültürel farklılıklardan kaynaklanan çeviri sorunları ana hatlarıyla ele alınmıştır.
Üçüncü Bölümde “Kalıplaşmış İfadeler Düzeyinde Genel Çeviri Sorunları” ele alınmıştır. Bu çerçevede hem çeviride hem de dil öğretiminde önemli bir yere sahip olan eşdizimler, yapı ve işlev açısından sınıflandırmaya tabi tutularak, klasik Arap dilcileri ile Batılı anlambilim ve çeviri araştırmacılarının eşdizimlere ilişkin yaklaşımları genel hatlarıyla ele alınmıştır. Bu bölümde eşdizimlerin hedef dile aktarılmasında karşılaşılan genel sorunlar da sınıflandırılmıştır. Deyimler ve atasözlerinin genel özellikleri ile deyimsel ifadeler çerçevesinde karşılaşılan genel sorunlara da bu bölümde yer verilmiştir.
Dördüncü Bölümde “Genel Çeviri Stratejileri” başlığı altında genel anlamda çevirmenlerin çeviride izledikleri bazı stratejiler Arapça perspektifinden ele alınmıştır. Kültürel ikame, telafi, özelleştirme ve genelleştirme, açımlama, ekleme ve çıkarma olmak üzere altı kategoride incelenen bu stratejiler, çeviri uygulamasının her aşamasında çevirmenin izlemek durumunda kalabileceği, verilen kuramsal zemini akıllıca ve dengeli bir şekilde kullanması durumunda optimum düzeyde başarılı bir hedef metin oluşturmasına yardımcı olabilecek çeviri işlemlerinden oluşmaktadır.
Genel Değerlendirme 
•     Arapça çeviribilim alanında ilk akademik eser niteliğindedir.
•     Hem kuramsal hem de uygulamalı çeviribilim konuları iç içe işlenmiştir.
•     “Çeviri Felsefesi” ve “Çeviri Stratejileri” açısından okuyucuya ipucu verebilecek kaynak bir başvuru kitabıdır.
•     Sözcük, eşdizim (collocation), deyim ve atasözleri çevirilerinde sorunlar ve çeviri stratejileri çeşitli düzeylerde ele alınmıştır.
•     Çevirmenler çeviri yaparken genelde hangi stratejileri izlerler? Bu sorunun cevabını bu kitapta bulabilirsiniz.
•     Çeviribilimin gerek Türkçede gerekse Arapçada çok yeni bir disiplin olması nedeniyle, kitabın çeviribilim terminolojisine katkısı büyüktür. Birçok çeviribilim teriminin Türkçe veya Arapça karşılıkları ilk kez yazar tarafından önerilmiştir.
•     Gerek Arapça çeviriyle ilgilenenler, gerekse üniversitelerin mütercim-tercümanlık öğrencileri için önemli bir kaynak niteliğindedir.
 

 Mehmet DERİ

Bu e-posta adresini spambotlara karşı korumak için JavaScript desteğini açmalısınız


AddThis
 

Yorum ekle