Ana Menu
Üye Girişi
Site İçi Arama
Ziyaretçi İstatistikleri
 | Bugün | 17 |
 | Dün | 308 |
 | Bu hafta | 17 |
 | Bu ay | 9158 |
 | Hepsi | 1749527 |
Kimler Sitede
Etkileyici Bir Post-Kolonyal Roman:Mahrem Macera
Her temas iz bırakır… Afrika denilince modern insanın aklına genelde az gelişmişlikle ilkelliğin iç içe geçtiği bir coğrafya gelir. Kara Kıta adlandırması, bir ırkın yaşadığı mekana işaret etmenin yanında (zımnen) küçültücü bir muhtevayı da havidir. Kolonyalizmin sadık hizmetkarı olan kültürel antropolojinin, insanın dünya serüvenini Afrika’dan başlatması sebepsiz değildir. İnsanı maymunun evrim geçirmiş hali olarak tarif eden Darwinci ekole istediği en işlevsel “bilimsel” malzemeyi veren tek coğrafi mekan Afrika’dır çünkü… Maymun türünün en zengin örnekleri buradadır ve medeniyetten uzak yaşayan “vahşi”(!) insanlar da… Vahşi ortamı birlikte soluyan bu canlılar (insan ve maymun) arasında evrimsel ilişki kurmak hiç te zor olmayacaktır. Felsefeden Bağımsız Tarih Anlatısının Handikapları
Mitolojiler toplumların zihin dünyalarına, yaşam tarzlarına, inanç/itikat kodlarına, insan-evren- zaman-mekan-tarih-toplum-devlet-Tanrı v.b tasavvurlarına dair çok önemli veriler sunar. Bu nedenle mitolojileri medeniyetlerin kültürel kodlarına nüfuz etme vasıtası olarak görmek mümkündür. Tarih, insanın yapıp etmelerinin hülasasıdır. İradi eylemleriyle insan, tarihin akışında rol oynar. Allah(c.c) nebiler-rasuller aracılığıyla tarihin seyrine müdahil olur. Koyduğu yasalar (sünnetullah) tarihin şekillenmesinde belirleyici ve tayin edicidir. Uçsuz bucaksız tarihi hafızada medeniyetlerin yükseliş ve düşüşlerinin nedenleri, toplumsal değişimin yasaları, insanın zaaf ve imkanları bütün berraklığıyla görülebilir. Bu nedenledir ki tarih bilmek (aynı zamanda) bütün yönleriyle insanı tanımak demektir. Sözünü ettiğimiz bu tanıma eylemi felsefi derinlikten yoksun olduğunda, hamasetin anaforunda debelenmek kaçınılmaz olur. Hamaset ise yalnızca günü kurtarmaya yarar. Uzun erimli niteliksel çabalara ilham ver(e)mez. Siyasal Bilinç Zaafiyetinin Sonuçlarına Dair
Türkiye’de, hayatın bütününe vaziyet etmesi bakımından siyasal/politik alan ayrıcalıklıdır. Oranın ufku ve perspektifi, bilinci ve derinliği, usül ve üslubu, tutum ve davranışı kamuoyunun bilincine ve gidişatına etki etmesi bakımından (her zaman) istisnai olmuştur… Toplumun nitelikli kadrolarına sahip oldukları varsayılan siyasi/politik havzalar,şayet,derinlik ve içtenlikten yoksun, hikmete ve irfana yabancı, ilmi ve entelektüel çabaya bigane, merhamet ve adalet duygusu körelmiş, eminlik ve tutarlılıktan uzak,demogoji ve mugalataya hevesli iseler,o vakit, o toplumun haysiyetli/izzetli/vakur bir yarını ol(a)maz… Çünkü bal arılarının yerini eşek arıları, bülbüllerin yerini kargalar, kelebeklerin yerini yarasalar, aslanların yerini ise sırtlanlar almıştır…İçtenlik, fedakarlık, aşk, sebat,isar, kadirşinaslık, hakkaniyet, kıst, hasbilik, asalet,feragat yitip gitmiş bunların yerine kurnazlık, içten pazarlıklı olmak, hesabilik, fırsatçılık, oportünizm, nemelazımcılık, mürailik, makyavelizm,profesyonel yalancılık, utanmazlık, arkadan kuyu kazmak, itibar suikastçiliği ve din bezirganlığı gelmiştir… Bir süre sonra toplumla siyasal temsilcileri arasında “karakter/ kişilik ortaklığı” oluşur… Çünkü siyaset arenasında koşturanlar toplumun fertleri arasından seçilmektedir… “Nasılsanız öyle yönetilirsiniz” kavlinin gereğidir bu… Toplum kendisini temsil edenlerin yapıp ettiklerine bakıp ah vah ederken, aslında aynaya baktığının farkında değildir… Aynı makam-mevki kendisine verildiğinde o da benzer şeyleri yapacaktır oysa… İnsanlar kendi iktidar alanlarında yapmadıklarını başkalarından beklemekte pek te isteklidir… Oysa tam da güç yetirebildiği durumlarda/yerlerde nasıl davrandığına bakılarak anlaşılır insanın hası… Kendine karşı zalim olandan başkalarına adalet dağıtması beklenemez… Epistemik Şiddet
Editör |
Nebevi Öğretinin Doğasına Dair
İnsan türünün hidayeti ve felahı için yegane sahih istinatgah olan son ilahi vahyin nazil olduğu mübarek ramazan ayına adım atarken, vahiy bilgisinin hayatın bütününe nasıl nüfuz edeceğini gösteren son Elçi(s.a.v)’nin şahsında nebevi öğretinin doğasına dair farkındalık zaruridir. Nübüvvet, insanlık ailesine Allah(c.c)’ın en büyük lütfudur. Bu lütuf sayesindedir ki insan aşağının bayağısı olmaktan kurtulmuş; hak ile batılın, hayır ile şerrin,hakikat ile sahtenin ayırdına varabilmiştir.İlahi rızaya muvafık bir hayatın nasıl inşa edileceğini bu büyük lütuf sayesinde öğrenmiştir. İnsan-insan, insan-tabiat ve insan-Allah ilişkisinin adalet ve marifet üzere nasıl ikame edileceğini bu lütuf sayesinde tecrübe etmiştir. (Teşbihte hata olmasın) vahiy teoriyse nübüvvet pratiktir. Bu sebeple biri olmadan diğerinin anlaşılması mümkün değildir. Bunların arasını ayırmaya çalışmak hakikatin uzağına demirlemekten başka bir işe yaramaz… Gençlik ve HareketGençliğin özne olduğu hareketler yakın ve uzak tarihimizin en dikkat çeken olgularından biridir. Bünyesinde barındırdığı yoğun dinamizmiyle bu hareketler, genelde, toplumsal değişimin motor gücü işlevi görür. İdealleri uğruna fedakarlığı göze almaları, yeniliğe ve değişime açık olmaları, statükoya karşı muhalif tutumları, muteriz ve asi doğaları sebebiyle genç kuşaklar her dönemde gündemin ilk sırasındadırlar. Denebilir ki gençlerin dikkatini çekmeyi ve onları ikna etmeyi başaran ideolojiler etki üretebilmişlerdir. Bu önermenin tersi de doğrudur. Genç kuşakları etkilemeyi başaramayan ideolojilerin yaşama şansı yoktur. Toplumsal değişim hedefiyle yola çıkan bütün düşünürler/aydınlar/ alimler/ entelektüeller gençlerin dikkatini çekmeyi öncelemişlerdir. Sokrat’ı idama götüren süreç “gençleri yoldan çıkardığı, onlara yeni bir din tebliğ ettiği “ iddiasıyla şekillenmişti. Son Elçi(s.a.v)’nin ilk bağlıları arasında gençler çoğunluktaydı. Davet süresince icabet edenlerin çoğu da gençti… Bir Klişe Olarak "Yerlilik" ve "Millilik"
Her kavram içine doğduğu tarih/zaman kesitinin (iktisadi, içtimai, siyasi, hukuki, ideolojik ve bunların hepsine renk veren din) kodlarını taşır. Bu kodlar kavramın içeriğini oluşturur. Yani ona bitişiktir ve her nereye giderse onunladır. Bu içeriği kavramdan soyutlamak mümkün değildir. Binaenaleyh kavramlar canlıdır… Taşıdığı içerik doğrultusunda, muhatabının zihin dünyasını şekillendirir ve ona uygun bir eylemlilik üretir. Aynı tarih/zaman kesitinde yaşıyor olsalar da, hakikat telakkileri (insan-evren-zaman-mekan-tarih-toplum-devlet ve Tanrı tasavvurları) aynı olmayan (ve bundan dolayı da) sosyal gerçeklikleri farklılık arz eden toplumların birbirlerinden kavram ithal etmeleri büyük yozlaşmaların kapısını aralar. İslam’ın oldukça hızlı bir şekilde küreselleştiği yıllarda (hicri ilk üç asırda) farklı kültür havzalarıyla temasa geçen Müslümanlar, yukarıda dikkat çektiğimiz bağlamda kavram ithali konusunda olabildiğince titiz davranmaya özen göstermişlerdir. Vahiy bilgisinin ve nübüvvet pratiğinin ruhuna uygun olmayan (yani İslam’ın tevhidi perspektifine yabancı) unsurları tespit edip dışarıda bırakmışlardır. Grek/Yunan/İskenderiye/Pers havzasının bilim ve felsefe literatüründen oldukça yoğun tercümeler yapılırken, aynı kültür havzalarının edebiyat/mitoloji gibi (doğrudan sosyal gerçekliğin ve yaşam tarzının izlerini taşıyan) eserlerinden uzak durulması bu bağlamda değerlendirilebilir. Ancak gösterilen bu titizliğe rağmen, yine de bazı sorunlar yaşanmış, örneğin Yunan metafiziğine İslami meşruiyet arayışı nedeniyle Aristo’nun tanrı anlayışı, yeni bir kavramsallaştırmayla, İslam dünyasına taşınmak istenmiştir. Sözünü ettiğimiz bu anlayış tanrıyı neden-sonuç zincirinin ilk halkası olarak kodlayıp, O’nu gökyüzünde kendi mükemmelliğini temaşa eden bir varlık olarak tanımlamıştır. Eksiklikten-noksanlıktan münezzeh olanın insanların dünyasıyla ilgilenmeyeceği varsayımından hareketle “akıllar teorisi” geliştirilmiş ve Tanrı “ilk akıl” olarak tavsif edilmiştir. Dönemin bazı Müslüman filozofları da bu teoriden etkilenmişlerdir. Aristo’nun tanımladığı tanrı “el muharrikul evvel (“ilk hareket ettirici” veya “hareket etmeyen hareket ettirici”)” olarak kavramsallaştırılıp literatüre dahil edilmek istenmiştir. Bu kavramsallaştırma yüce Kur’an’ın “şah damarınızdan daha yakın” veya “dua edenin duasına icabet eden” gibi beyan(lar)ıyla ters düştüğü için, Müslüman toplumun Allah(c.c) telakkisini zedeleyeceği endişesiyle reddedilecektir. Gazali’nin, Yunan metafiziğine İslami meşruiyet kazandırmaya çalışan filozoflara yazdığı reddiyeler bu bağlamda değerlendirilebilir. İslamcılığın Türkiye'ye Mahsus Tecrübesi
19.yüzyılın ikinci yarısında tarihsel bir sorumluluk alarak çökmeye yüz tutmuş Osmanlı’nın yeniden ayağa kaldırılması, dar-ül İslam’ın gavur eline geçmesinin engellenmesi, Müslüman halkların sömürgeci bilginin, tutumun ve dayatmanın sınırlarını aşması, geleneğin ve modernitenin müteşerri bir perspektifle teşrih masasına yatırılması, içtihadi çabanın özendirilmesi, kolonyalist müdahaleye maruz kalan Müslüman halkların bağımsızlıklarının kazanılması, kokuşmuş saltanat ideolojisinin ve istibdadın tasallutundan bizar olmuş toplumun ferdiyet bilincinin inşası amacına matuf olarak ortaya çıkan İslamcılık ideolojisi, yaklaşık 150 yıllık tecrübesinin ardından yine hayati soru ve sorunlarla yüz yüzedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin varlık kazanmasında oynadığı hayati rolle, bu ülkenin İslamsız var olmasının mümkün olmadığını dosta düşmana göstererek tarihe tanıklık eden bir ideolojiden bahsediyoruz nitekim… Fakat buna rağmen Cumhuriyet modernleşmesinin ötekisi olmaktan kurtulamayan, kolu kanadı kırılarak, terörize ve kriminalize edilerek sistemle uyumlu hale getirilmeye çalışılan, kimi zaman konjonktürel gerekçelerle yardıma çağırılan, şimdilerde ise küresel, bölgesel ve yerel dinamiklerin ittirmesiyle, II. Meşrutiyetin faili olan İttihat Terakki bünyesindeki ittifakları hatırlatırcasına, misyon üstlenen bir ideoloji İslamcılık… |
Ölümü yaşamaktan korkmayan bir bilincin trajik yüzleşmesine dair…
Bu kitaptaki yazıların ortak noktası, 17.yüzyıldan itibaren geleneksel dünyanın bilgi-insan-evren-tabiat-tarih-zaman-mekan ve Tanrı tasavvurunu yerle bir eden “aydınlanma paradigmasının” (ki eksiksiz bir şekilde Yahudi-Hıristiyan referanslardan ilham alır) özelde Müslüman genelde ise Avrupa dışı tüm uluslara uyguladığı “epistemik şiddet”tir. Bu şiddet 19.yüzyılda “beyaz adamın misyonu” klişesine yaslanarak Avrupalı olmayan ulusların medenileştirilmesi için sömürgeci emellerine meşruiyet kazandırırken; 20. Yüzyılda demokrasi, insan hakları, emansipasyon, bilimsel özerklik gibi albenili sözcüklerin gölgesinde palazlandı, semirdi ve kendisini tahkim etti. 21.yüzyılın ilk çeyreğini geride bırakmaya hazırlandığımız şu zamanlarda ise bilimsel bilginin yaşadığı (görece) iktidar kaybının zorunlu sonucu olarak ulus-devlet yapıları çatırdamaya başladı. Dezavantajlı grup hakları adı altında “mikro milliyetçilikler” ve “cinsel sapkınlıklarıyla maruf marjinal hareketler” meşruiyet hakkı kazandı. Bu durum Türkiye gibi henüz modern paradigmayla bile gerçek anlamda yüzleş(e)memiş, özgün kültürel üretkenlik zaafıyla malül olduğu için ciddi kimlik bunalımı yaşayan bir ülkede ağır sosyolojik krizlerin yaşanmasını mümkün kılıyor. Bu kriz, hiç şüphesiz ki,sadece Türkiye’ye özgü değildir... Şayet bir çıkış yolu bulunacaksa (bu yol) krizi yaratan ve yaşatan “araçsal akıl”dan teberri edip yeniden hikemi-irfani aklı” merkeze alarak mümkün olacaktır. Bilgiyi kar, güç, denetim/kontrol aracı olarak konumlandıran “araçsal akıl” insanlığın geleceğini tehdit ediyor. Küre ölçeğinde yaşananlara nazar ettiğimizde görüyoruz ki, kadim medeniyetlerin neredeyse tamamı sözünü ettiğimiz krizin çözümünü, ne yazık ki, o krizi üreten araçsal akla yaslanarak bulmaya çalışıyor.Ortodoks Doğu Hıristiyanlığının ve Budist-Konfiçyus geleneğinin içinde bulunduğu durum bunun delilidir. İslam Dünyası toplumları ise bu krizin farkında olmakla beraber, maruz kaldıkları oldukça yoğun “epistemik şiddetin” sonucu olarak belirginleşen zihinsel sömürgeleşme halinden henüz kurtulamadıkları için, çıkış yolu hakkında dişe dokunur bir şeyler söylemeleri şimdilik oldukça zor görünüyor.